Jong geleerd is goed gedaan: voorschoolse educatie in Bolivia

Wanneer je de nette openbare plaatsen ziet, stuk voor stuk met het typische veelkleurige loopbruggetje, zou je zeggen dat het met Bolivia echt wel de goede kant op gaat. Toch blijven duizenden meisjes en jongens verstoken van de recente vooruitgang. Veel van hen zijn niet goed voorbereid op de basisschool omdat ze geen voorschoolse educatie hebben gekregen. Het gaat dan om de kinderen uit gezinnen van oorspronkelijke bevolkingsgroepen. Sabina was een van hen.

Sociale ongelijkheid, voortijdig schoolverlaten en tienerzwangerschappen

Ik ben met school gestopt na het zesde leerjaar. Mijn vader wou niet dat ik verder naar school zou gaan en mijn moeder kon het niet bekostigen.

Sabina werd op haar vijftiende voor het eerst moeder en is nu zwanger van een meisje. Ze verwijt haar ouders niets, want ze waren te arm om haar het onderwijs te bieden waar ze van droomde. In dit multiculturele land waar sociale en genderongelijkheid domineren, hebben teveel jonge kinderen het moeilijk om te volgen in de basisschool omdat ze er niet goed op zijn voorbereid. Als tieners verlaten veel van hen de schoolbanken vóór het einde van het middelbaar om te helpen het schare gezinsinkomen aan te vullen. Voor meisjes volgt na het verlaten van de school dikwijls een tienerzwangerschap. Zo verging het ook Sabina.

Als vrijwilliger verandert Sabina haar gemeenschap van binnenuit

De gemeenschap heeft de charismatische en dappere Sabina ondanks haar jonge leeftijd gekozen als gemeenschapsvrijwilliger. Ze is vastberaden om iets te doen aan de ondervoeding en ervoor te zorgen dat alle kinderen van het dorp, jongens en meisjes, alle kansen krijgen om hun school af te maken. “Een ouder iemand zou niet kunnen wat ik doe!”, zegt ze met een glimlach, waarbij een schattig pareltje op haar stralend witte tanden tevoorschijn komt.

Langs de kronkelende aarden wegjes van het heuvelachtige landschap waar ze thuis is, legt ze vele kilometers af van het ene huis naar het andere, haar lange zwarte vlechten blinkend in de zon, om mama's en papa's te helpen het gewicht van hun kinderen in de gaten te houden en hen te leren hoe ze hun potentieel kunnen ontwikkelen. Wanneer de kinderen ondervoed zijn gaat ze vaker op huisbezoek.

Beide ouders moeten zich inzetten voor de opvoeding van hun kinderen

Sabina straalt wijsheid en goedheid uit. Haar altruïsme maakt haar intelligent. In de wetenschap dat gelijkheid tussen vrouwen en mannen nog geen verworvenheid is in de traditioneel levende gezinnen die ze zo goed kent, werkt ze aan een mentaliteitsverandering:

Ik spoor zwangere vrouwen aan om goed te eten. Ik zeg hun dat ze evenveel aandacht moeten hebben voor de meisjes als voor de jongens. En ik moedig de papa's aan om voor de kinderen te zorgen. Ze hebben ook vorming gekregen van Plan International. Ze kunnen het echt wel.

Sabina is blij dat ze een echtgenoot gevonden heeft die haar helpt in het huishouden en ook voor Mario zorgt wanneer hij klaar is met zijn werk op het veld. Binnenkort krijgt het koppel er een meisje bij, en Sabina straalt van geluk: “Jongen of meisje, maakt niet uit, wij zijn heel blij!”

Video : Sabina is vastberaden om het percentage kinderen dat naar school gaat omhoog te krijgen en de ontwikkeling van haar quechua-gemeenschap te stimuleren

De jonge gemeenschapsvrijwilligster kent de oplossingen voor de meest voorkomende ontwikkelingsproblemen bij de baby's en kleine kinderen van haar buren heel goed:

Het is beter dat vrouwen de borst geven in plaats van flesvoeding, dat kinderen dingen eten die geschikt zijn voor hun leeftijd, en ook groenten. We hebben zaden gekregen voor onze moestuintjes en uitleg voor het kweken van groenten. Het project helpt ons erg vooruit…

Sabina is heel leergierig en neemt deel aan alle door Plan International en zijn lokale partners georganiseerde vormingen voor het bevorderen van de ontwikkeling van jonge kinderen. Hoe meer ze zelf leert, hoe meer ze haar kennis vol vuur deelt met ouders die doodop zijn van het werk op het land. Ze weet dat ze niet genoeg tijd hebben om te spelen met de allerkleinsten en hen te stimuleren, maar ze volhardt: “Je moet met hen praten, hen de kleuren leren, hen doen bewegen en aanmoedigen”, aldus Sabina.

Kinderen van jongs af aan de zin voor gelijkheid bijbrengen: de strijd van Carolina

Ook Carolina, verantwoordelijk voor het project voor voorschoolse educatie en ontwikkeling van Plan International in Sucre, is een vurig verdedigster van gendergelijkheid van in de wieg. Ze maakt sinds kort deel uit van het team van Plan International en verrijkt het met haar diepste streven naar het waarborgen van de basisrechten van de quechua-gemeenschappen waar ze ook zelf toe behoort. Haar grootmoeder heeft haar de taal geleerd toen ze al volwassen was:

De droom die ik koester voor onze gemeenschappen is dat ze gelijke kansen zouden bieden aan meisjes en jongens, dat er geen verschil meer is. Men zegt ons: ‘het is een man, natuurlijk verdient hij dus meer, want hij werkt hard!’ Nee, zo werkt het niet. Het is mijn wens dat er van in de wieg rekening wordt gehouden met vrouwen, dat men meer naar hen luistert en hen beter respecteert. We kunnen hetzelfde als mannen, van in de prille jeugd en ook als volwassenen. Beide geslachten moeten dezelfde kansen krijgen. Dat is mijn droom… en samen met Plan International stimuleer ik gelijkheid vanaf de jongste kinderjaren, want daar begint alles.

Carolina, een idealist met een groot hart, heeft zowat alle dorpjes van het land afgereisd voor verschillende nationale en internationale verenigingen en ngo’s. Ze kent de gemeenschappen van binnenuit:

De harmonieuze ontwikkeling van de kinderen bereiken we via dialoog binnen het gezin. We moeten ingaan tegen de normen die ons verhinderen te praten over gevoelsrelaties en de machtsverhouding tussen de geslachten die leidt tot verschillen, en tot tienerzwangerschappen en ongewenste zwangerschappen. Ook daar moet men van jongs af aan aan werken.

Een goede start in het leven voor alle kinderen

Plan International België wil de ontwikkeling en talenten van alle kinderen en tieners in Bolivia stimuleren, van de peutertuin tot op de werkvloer, ongeacht hun geslacht, culturele of sociale afkomst. Samen met lokale partners zorgen we voor de bewustmaking van volwassenen - ouders, leraren, gezondheidsmedewerkers, overheidsinstanties - in verband met het belang om de capaciteiten en de talenten van alle kinderen - meisjes en jongens - te ontwikkelen.

Dankzij dit project van Plan International België en Plan International Bolivia dat werd ontwikkeld met steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, worden 1.556 kinderen goed voorbereid op het eerste leerjaar in speelgroepen en peutertuinen en krijgen 2.242 ouders ondersteuning en vorming in familieclubs.

Bekijk de resultaten op het gebied van onderwijs en ontwikkeling in de vroege kinderjaren in Bolivia en elders in het jaarverslag.