Kindhuwelijken in Niger: meisjes doorbreken het taboe

“Laat je niet doen, kom op voor jezelf!”

Met een tevreden blik kijkt Djamila om zich heen. De jonge meisjes hebben net de getuigenissen gezien uit de film die ze maakte met haar vriendinnen. Het was een schot in de roos: haar publiek is er even stil van geworden. Ze vraagt alle tienermeisjes om moed te tonen en actie te ondernemen.

Je kan de film die de meisjes uit Niger maakten over het programma bekijken op Youtube via deze link.

Wel meisjes, jullie hebben de film gezien, vinden jullie het een goed idee dat wij op zo’n jonge leeftijd worden uitgehuwelijkt? We moeten voor onszelf opkomen! We hebben deze film hier gemaakt, in ons eigen dorp! We hebben niets verzonnen, deze problemen bestaan echt. Laat je niet doen, kom op voor jezelf!

Djamila is 16 jaar en woont in een klein dorpje in de regio Dosso. Ze heeft niet de kans gekregen om lang naar school te gaan. Dankzij een project van Plan International in 2015 heeft ze leren naaien. Dat doet ze heel graag en het geeft haar meer zelfvertrouwen. Haar gemeenschap koos haar uit om het voortouw te nemen in dit participatieve videoproject en de strijd van Plan International tegen kindhuwelijken in de regio te evalueren. Djamila twijfelde geen moment. Vol nieuwsgierigheid, enthousiasme en vastberadenheid wierp ze zich helemaal op haar taak: het leven van meisjes veranderen.

We hebben in de dorpen vragen gesteld aan mensen over het uithuwelijken van kinderen. Tijdens de gesprekken met imams, dorpshoofden, vroedvrouwen... en ook met jongeren, zowel jongens als meisjes werden de gevolgen van kindhuwelijken ons duidelijk. We leerden hoe een interview in zijn werk gaat, leerden opnames te maken en videobeelden te monteren. Vervolgens bezochten we elk dorp om iedereen naar de afgewerkte film te laten kijken en mensen te sensibiliseren over kindhuwelijken.

Video: Djamila, vastberaden om kindhuwelijken in de regio een halt toe te roepen

Djamila en haar crew hadden nooit verwacht dat ze in gesprek zouden gaan met imams, de bewakers van de tradities in dit overwegend islamitische land. Het video-evaluatieproject geeft de meisjes echter de nodige moed en draagvlak om dat toch te doen.

In gesprek met de imam: “Vroeger trouwden meisjes op zesjarige leeftijd...”

Issaka is een kwieke, vijftigjarige imam met veel aanzien. De groep jonge meisjes wil graag weten wat hij vindt van kindhuwelijken.

Volgens de islam mogen meisjes zelfs op zesjarige leeftijd trouwen, maar dat is iets uit ver vervlogen tijden, dat doen we niet meer… Tussen 17 en 20 jaar, dat is wenselijk, zegt Issaka.

Dat is dus ouder dan de wettelijke minimumleeftijd van 15 jaar voor meisjes en… 18 jaar voor jongens. Inaya, een jonge medewerkster van de filmploeg, stelt een gedurfde vraag: “En uw eigen zonen, op welke leeftijd zullen zij trouwen?” “Mijn zonen? Zij zullen 25 jaar of ouder zijn als ze trouwen…”

In Niger wordt 1 op de 3 meisjes uitgehuwelijkt voor ze 15 jaar is, en 3 op de 4 meisjes trouwen voor ze 18 zijn. Geleidelijk aan kent deze traditie minder en minder voorstanders, maar de ongelijkheid tussen meisjes en jongens zit hier diepgeworteld. Zo hebben jongens nog altijd meer rechten dan meisjes. Plan International werkt samen met religieuze en traditionele leiders om de grenzen van de maatschappelijke normen te verleggen.

Video: de getuigenis van imam Issaka

Wanneer een kind een kind moet baren: in gesprek met de vroedvrouw

Een huwelijk op jonge leeftijd wordt vaak gevolgd door een tienerzwangerschap: in Niger krijgt 1 op de 7 meisjes een kind voor ze 19 jaar is. De deelnemers van het participatieve videoproject wilden graag meer weten over de gevolgen van een bevalling voor jonge meisjes. Ze interviewen Aïssa, een traditionele verloskundige die al honderden baby’s ter wereld bracht in Dosso. De oude vrouw is karig met informatie. “Als je bekken niet breed genoeg is, verloopt een bevalling erg moeilijk”, stamelt ze met een nerveus lachje terwijl ze zich verbergt achter haar gebloemde sluier.

Daar moeten we meer over weten. We vragen het aan de jonge vroedvrouw van het gezondheidscentrum:

Het grootste probleem voor minderjarige moeders is incontinentie. Als een meisje wordt uitgehuwelijkt en bevalt van een baby voor ze 18 is, kan het weefsel tussen haar urineblaas en vagina scheuren. De urine komt in de vagina terecht en ze kan haar plas niet meer ophouden. Om dat probleem op te lossen, moet ze worden geopereerd in het ziekenhuis. Soms lukt dat, soms niet…

Complicaties tijdens de zwangerschap en de bevalling zijn de op één na grootste doodsoorzaak bij tieners in ontwikkelingslanden. Dat wist Djamila niet, maar nu weten zij en haar vriendinnen dat wel. En elke inwoner van Dosso die hun film heeft gezien, zal niet meer kunnen beweren dat hij of zij dat niet wist. “Dankzij dit project konden we mensen interviewen, ruimdenkendheid stimuleren en de inwoners wijzen op de gevolgen van kindhuwelijken”, zegt Djamila trots.

Video: Werp een blik achter de schermen van het participatieve videoproject in Dosso

De programmaverantwoordelijke is diep onder de indruk van de resultaten

Ook Ramatou, verantwoordelijke van het programma Weyborey Ma Farhan, is erg trots. Ze is vastberaden om het lot van Nigerese meisjes te veranderen. 

We streven ernaar om de status van meisjes in hun eigen familie, hun toekomstige schoonfamilie en in hun gemeenschap ingrijpend te veranderen. Jonge meisjes kunnen enorm veel leren op korte tijd, ook als ze nooit of slechts twee of drie jaar naar school zijn geweest. Daarom moeten ze de nodige kansen krijgen. We werken aan een mentaliteitswijziging bij alle leden van de gemeenschap, ook hun toekomstige echtgenoten!

Op zoek naar de perfecte bruid: een gesprek met de toekomstige echtgenoten

“Om te beginnen is het aan de jongen om zijn liefde te verklaren. Een meisje zal dat nooit mogen doen, ook niet als ze echt van je houdt”, vertelt de 18-jarige Abdourhamane. “Als haar ouders niet akkoord gaan, vergeet je haar en zoek je iemand anders”, pocht hij.

Net als zoveel anderen zal deze jongeman eropuit moeten trekken om in de behoeften van zijn toekomstige familie te voorzien. Hij besluit: “De perfecte bruid is iemand die het goed kan vinden met haar man en die samen met haar schoonfamilie wacht tot hij terugkeert.”

Video: club van de toekomstige echtgenoten

Gelijkheid tussen jongens en meisjes zal een verre droom blijven als jonge mannen zoals Abdourhamane en zijn vrienden er niet achter staan. Daarom nodigt Plan International de jongens en mannen uit om lid te worden van de ‘Club van toekomstige echtgenoten’. Er wordt gepraat over versieren, liefde, familie en… het ideale koppel!

Een gesprek met het ideale koppel: naar school gaan belangrijker is dan jong trouwen

Djamila en haar filmploeg vinden Haoua en Yaye het perfecte koppel. Ze hebben samen zes kinderen. “Geen enkel van mijn kinderen, jongen of meisje, mag de hele dag op straat rondslenteren. Het is cruciaal dat ze naar school gaan!”, zegt hun vader overtuigd.

Hij heeft gelijk. Naar school gaan en een beroepsopleiding volgen zijn de beste wapens tegen kindhuwelijken en tienerzwangerschappen, en vormen de drijfveer achter de emancipatie van meisjes en jonge vrouwen. Op die manier kunnen ze zelfstandig worden en staan we een stap dichter bij gelijkheid tussen meisjes en jongens. In Dosso, in heel Niger en in heel de wereld.

Participatieve video: een krachtige tool voor emancipatie en maatschappelijke verandering

Djamila en haar vriendinnen hebben zelf een film gemaakt tijdens dit videoproject, dat in goede banen werd geleid door de experts van Visual Exchange (website in het Engels en Frans). Deze organisatie betrok de deelnemers van het nieuwe programma van Plan International bij haar evaluatie.

Het programma Weyborey Ma Farhan (‘Wanneer meisjes zich ontplooien’) is erg ambitieus: het doel is om 8.000 meisjes en jonge vrouwen te beschermen tegen kindhuwelijken zodat ze naar de middelbare school kunnen gaan of een beroepsopleiding kunnen volgen. Dit programma wordt gefinancierd met steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking.

Meer weten

• Lees meer in ons jaarverslag over het programma Weyborey Ma Farhan en de strijd tegen kindhuwelijken in Niger.
• Video: achter de schermen: Weyboreh Ma Farhan
• Op de website van Visual Exchange vindt u meer informatie over het interactieve videoproject: www.visualexchange.eu