Waar of niet waar? De mythes over seksuele intimidatie en seksueel geweld ontkracht!

NIET WAAR: Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt enkel voor bij “een bepaald soort” meisjes of vrouwen en op verlaten plekken. Mij overkomt het niet.

Het dragen van make-up, uitdagende kledij of een losse houding geeft niemand het recht om jou te intimideren, te beledigen, ongewenst aan te raken of te verkrachten. Daders kiezen hun slachtoffer niet altijd op basis van fysieke verschijning, kledij, leeftijd, sociale status,.... Het vermijden van bepaalde plaatsen kan helpen, maar dit beperkt enkel je bewegingsvrijheid. Seksuele intimidatie of seksueel geweld komt overal ter wereld voor, ook op straat, op school, online, op het openbaar vervoer,... 

Uit onze jongerenpeiling ‘Safer Cities’ (2019) blijkt bijvoorbeeld dat:

• 82% van de meisjes al eens nagefloten werd,
• 79% ongewenst langdurig werd aangestaard,
• 62% van de meisjes en 16% van de jongens al eens opmerkingen kregen over hun uiterlijk,
• 59% van de meisjes last had van opdringerig geflirt en
• 36% van de meisjes en 9% van de jongens al het slachtoffer werd van ongewenste aanrakingen.

WAAR: De meeste slachtoffers van seksuele intimidatie en seksueel geweld zijn vrouwen.

Hoewel het iedereen – en dus ook mannen – kan overkomen, lopen sommige groepen een groter risico om het slachtoffer te worden van seksuele intimidatie.. Seksuele intimidatie of seksueel geweld is een maatschappelijk probleem en geen “vrouwenprobleem”. Uit onze jongerenpeiling ‘Safer Cities’ blijkt dat 91% van de meisjes en 28% van de jongens ooit al eens slachtoffer werd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. 

NIET WAAR: Boys will be boys? Jongens/mannen kunnen meisjes/vrouwen dwingen om seks te hebben wanneer zij daar zin in hebben.

Iemand dwingen tot seks via dwang, misleiding of chantage heet verkrachting. Nog te vaak wordt gedacht dat jongens en mannen hun driften niet meester zijn of dat daders geestesziek zijn. Maar de meeste daders zijn “doodgewone” mannen waarbij seksuele intimidatie of geweld eerder een uiting is van macht en waarbij seksueel ongewenst gedrag gebruikt wordt om het slachtoffer te vernederen. Het is zelf zo dat de meeste verkrachte vrouwen hun dader kennen en de feiten thuis het vaakst gebeuren. De wet is duidelijk, iedereen is gelijk. Wederzijdse toestemming en vrijwilligheid moeten centraal staan. 

NIET WAAR: Nafluiten moet als een compliment beschouwd worden.

Uit onze jongerenpeiling ‘Safer Cities’ van 2019 blijkt dat 82% van de meisjes en 4% van de jongens tussen 15 en 24 jaar in België al eens nagefloten werd. 
Seksuele opmerkingen en acties zoals nafluiten en naroepen wordt soms als vleiend ervaren maar des te meer als ongemakkelijk. Het geeft de ander een onveilig gevoel. Seksuele intimidatie op straat wordt in sommige steden zoals Brussel, Mechelen en Sint-Niklaas bestraft met een zware GAS-boete van 350 EUR. 

NIET WAAR: Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen het voorval maar beter snel vergeten.

Vrienden of familieleden geven nogal snel dit goedbedoelde advies maar uit cijfers van het onderzoek van Seksueel Geweld blijkt dat in twee derde van de gevallen seksueel geweld een blijvende impact heeft op de geestelijke en/of fysieke gezondheid van de slachtoffers. Uit onze jongerenpeiling bleek dat 48% van de jongeren terecht kon bij hun vrienden en 27% bij familie. Slechts 7% ging naar een psycholoog, 6% naar een leerkracht en slechts 6% naar de politie. 

Door het minimaliseren van seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben veel slachtoffers moeite om er over te praten en om het trauma te verwerken. Naast de mogelijke lichamelijke impact kan dit ook leiden tot psychologische gevolgen, namelijk prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen, slaapstoornissen, concentratie-problemen, nachtmerries, het vermijden van bepaalde situaties, straten of activiteiten, drank- en drugverslaving, enz. Bij minderjarige slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag komen deze symptomen vaak pas jaren later tot uiting.
 

NIET WAAR: Seksuele intimidatie of seksueel geweld is een privékwestie. Ik kan er niets aan veranderen.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een maatschappelijk probleem en een actieterrein van vele mensenrechtenorganisaties. Veel slachtoffers schamen zich om wat hen overkomt, durven geen klacht in te dienen uit schrik voor vergelding of kennen de juridische stappen niet. Maar in deze strijd is ook een grote rol weggelegd voor de getuigen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. 

Onze jongerenpeiling toonde ook aan dat 40% van de omstanders niet reageert. Vaak weet een getuige niet hoe te reageren en heeft hij/zij op dat ogenblik soms schrik om zelf slachtoffer te worden of de situatie te doen escaleren. De kans is echter zeer groot dat wanneer één iemand actie onderneemt, de anderen in je omgeving hetzelfde doen. Daarom willen we omstanders middelen aanreiken om in actie te komen. Lees er hier meer over!
 

Wat kan je doen als je zelf slachtoffer bent van seksuele intimidatie?

• Praat erover met een vertrouwenspersoon uit je omgeving.
• Bel, mail of chat met de jongerentelefoon Awel via awel.be of via 102.
• Neem contact op met een zorgcentrum na seksueel geweld via seksueelgeweld.be via 09/332.80.80 of zsg@uzgent.be (in Gent) of via 02/535.45.42 of CPVS@stpierre.bru.be (in Brussel).
• Roep professionele hulp in bij een dienst voor slachtofferhulp van een Centrum Algemeen welzijnswerk via caw.be (er zijn 11 centra verspreid in Vlaanderen).
• Neem contact op met een psycholoog of een seksuoloog van een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg in je buurt via geestelijkgezond.be.
• Bel of surf naar de hulplijn 1712 waar je terecht kan met vragen over (lichamelijk, psychisch of seksueel) geweld, misbruik en kindermishandeling.
• Bij Teleonthaal kan je anoniem je verhaal kwijt als je het moeilijk hebt. Dit op het nummer 106 of via chat.
• Wil je klacht indienen, dan kan je contact opnemen met de politie.