We zijn niet feministisch geboren, we worden het door onze ogen te openen

"Als kind herinner ik mij niet dat er thuis over genderongelijkheid werd gesproken. Het was geen gespreksonderwerp. Het riep geen bezorgdheid op. In ons gezin had iedereen zijn rol. Het was mijn vader die de kleine souvenirs terugbracht van zijn buitenlandse conferenties. Het was mijn mama die de soep voorbereidde voor de vier mannen. Dat was de normale gang van zaken.

Op de universiteit waren meisjes net zo talrijk als jongens. We deelden dezelfde dromen en dezelfde ambities. Ik merkte geen enkel probleem, geen enkele vorm van discriminatie.  
Voor mij  hadden de mannen en vrouwen van mijn tijd gelijkheid bereikt. Het is duidelijk dat feminisme een achterhoedegevecht was en daarom geen aandacht meer kreeg.
 

De eerste twijfels

Op mijn 22ste werden mijn overtuigingen voor het eerst in twijfel getrokken toen ik ging samenwonen met mijn toenmalige vriendin. Door haar realiseerde ik me al snel dat de openbare ruimte niet iedereen op dezelfde manier onthaalde, vooral wanneer het donker was. In een paar maanden tijd was ze het slachtoffer van drie aanvallen die rechtstreeks verband hielden met haar status als vrouw. Seksuele intimidatie was dus een integraal onderdeel van het leven van een jonge vrouw in België.

Op mijn 25ste had ik opnieuw mijn bedenkingen, deze keer in Kinshasa, een fascinerende stad in verschillende opzichten. In deze stedelijke jungle met 12 miljoen inwoners wordt alles gekocht en betaald. De hardheid van het dagelijks leven levert niet veel goeds op. Voor veel meisjes is het lichaam het enige beschikbare betaalmiddel. "Tweede kantoor" of "een nacht doorbrengen", ik realiseerde mij geleidelijk aan dat "monetaire" relaties alledaags waren rondom mij. "Meisjes zijn op zoek naar geld en mannen zijn op zoek naar seks, de natuur doet zijn werk goed", kreeg ik met een brede glimlach te horen. "Goed", voor mannen misschien, want in dit soort "transacties" is het machtsevenwicht overduidelijk niet in verhouding. Vrouwen bevinden zich in een situatie van extreme kwetsbaarheid die zelden tot sprookjes leidt.

Op mijn 28ste doorkruiste ik het land om mij in Bukavu te vestigen. Het wordt soms de "verkrachtingstad van de wereld" genoemd. De verhalen over geweld tegen vrouwen gaan de verbeelding te buiten. De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, de bewonderenswaardige dr. Mukwege, verzorgt daar verminkte vrouwen, die volledig verwoest zijn door de waanzin van mannen. Wat men in Bukavu onmiddellijk opmerkt als bezoeker, zijn de vrouwelijke lastendragers: menselijke wezens die werden getransformeerd tot lastdieren.
Voor een stukje brood lopen ze duizenden steile paden in de steden af, beladen onder lasten die vaak zwaarder zijn dan hun eigen gewicht. Deze vrouwen lijken het gewicht van de wereld op hun rug te dragen. Een wereld waarin mannen taxi's en motorfietsen besturen en vrouwen het werk van een muilezel moeten doen. Na een paar jaar in Zuid-Kivu was er niet veel meer over van de afkeer die ik oorspronkelijk voelde voor het feminisme.
 

Het leven in Ivoorkust

Op mijn 32ste verhuisden mijn vrouw en ik naar de Ivoorkust om ons eerste kindje daar te verwelkomen. We zaten op een wolk. Er kon ons niets mooiers overkomen. Maar de reacties om ons heen waren helemaal niet zo enthousiast. "Een meisje? Ook goed", "Je zal de volgende keer een jongen krijgen!", dat is het moment dat ik ontdekte dat meisjes al vanaf hun eerste ademhaling geconfronteerd worden met ongelijkheid.

In Ivoorkust heeft een klein meisje een kans van 1 op 3 om te worden besneden. Thuis zal zij ook worden gevraagd om een bijdrage te leveren aan de huishoudelijke taken terwijl haar broers buiten mogen spelen. Wanneer haar ouders in financiële moeilijkheden verkeren, zal haar opleiding als eerste worden opgeofferd. Haar eerste maandstonden zal als een schande worden beleefd. Als ze in staat is om haar opleiding verder te zetten, zal ze snel worden blootgesteld aan (seksuele) intimidatie door haar kameraden, maar ook door haar leraren die vaak punten uitdelen gelinkt aan seksuele handelingen of die bepaalde gunsten vragen in ruil voor het slagen op school. Als ze zwanger wordt, zal ze worden onteerd en waarschijnlijk verstoten worden door haar familie en gemeenschap. Om dit rampscenario te voorkomen, geven haar ouders er de voorkeur aan om haar uit te huwelijken in haar puberteit. Als ze haar bevalling, vaak in middeleeuwse omstandigheid, overleeft, zal ze voor heel haar gezin moeten zorgen. Zij is dan verantwoordelijk voor alle huishoudelijke taken, maar heeft geen controle over de financiële middelen van het huishouden. Anderzijds heeft ze een kans van 1 op 3 om te worden misbruikt door haar man en als hij haar bedriegt, wordt ze direct blootgesteld aan seksueel overdraagbare aandoeningen. Uiteindelijk, als haar man sterft, zal ze worden "gerecupereerd" door haar zwager, die de eigenaar zal worden van al haar bezittingen en de hoeder zal zijn over haar kinderen.

Een archaïsche realiteit

Op mijn 35ste zijn we uiteindelijk teruggekeerd naar België. Als vader van 2 kleine meisjes was mijn kijk op de verdeling van rollen en privileges in onze samenleving voorgoed veranderd. In mijn eigen familie drong het tot mij door dat ik mijn vader nog nooit een hemd heb zien strijken en dat geen enkele van mijn tantes een carrière had die vergelijkbaar was met die van haar man. Koken, schoonmaken, kinderen van school halen was altijd een taak geweest van vrouwen, evenals de opofferingen op professioneel vlak die er uit voortvloeien. Wat jarenlang 'normaal' was geweest, leek ineens archaïsch en uiterst oneerlijk.

Vandaag zie ik om me heen uitgeputte jonge moeders jongleren met hun borstvoeding, kinderopvang, kinderarts... en hun werk. Jonge vaders keren gewoonlijk enkele dagen na de geboorte van hun kroost terug naar het normale werkleven. Dit heeft tot gevolg dat werkgevers afgeschrikt worden door jonge vrouwen. Ze kunnen zwanger raken, afwezig zijn en overweldigd worden door hun vele verantwoordelijkheden. Volgens de 'Ligue des Familles' verandert 62% van de vrouwen hun manier van werken om voor kinderen te zorgen, terwijl dit bij mannen voor slechts 10% het geval is. Het is daarom niet verrassend dat geslacht vaak bepalender is in een professionele carrière dan training, motivatie of vaardigheden. Het glazen plafond wordt bereikt en dit zal zo blijven tot mannen ermee instemmen om evenveel "inspanningen" te doen die nodig zijn om hun families te onderhouden.

Op mijn 38ste heeft mijn bekering een eindpunt bereikt. Ik denk dat ik officieel een feminist ben. Om eerlijk te zijn, is dit niet zo erg. Ik geloof gewoonweg dat vrouwenrechten mensenrechten zijn, fundamentele rechten, onvervreemdbaar en onbetwistbaar. Ik geloof dat meisjes en jongens dezelfde kansen moeten krijgen vanaf het begin van hun leven. Ik geloof dat ze dezelfde kansen moeten krijgen om te leren, te groeien, vrij te beslissen over hun leven en lichaam... Niets abnormaals kortgezegd!